1854 - 1860

Financiële toestand van de stad

Allereerst volgt hier een overzicht van de uitgaven, ontvangsten en batige saldi, zoals deze blijken uit de jaarrekeningen van de gemeente:

In hoofdzaak bestaan de ontvangsten uit (ter illustratie zijn erachter de bedragen over 1860 vermeld):  

opcenten grondlasten ƒ 5.530; hoofdelijke omslag ƒ 26.711; belasting op de dranken ƒ 13.642;  heffingen en retributies ƒ 9.060 en de verkoop van bomen ƒ 586, in totaal circa ƒ 55.700.

Belastingen

Hieronder volgt een selectie uit de verscheidene ontvangen belastingen:

Belasting op de dranken:

Andere inkomsten (o.a.):

Wat betreft de hondenbelasting blijkt uit een inventarisatie dat er 105 honden in de gemeente zijn ‘tot vermaak’. Daarnaast zijn er nog 22 andere honden, waarvan 3 blekershonden voor het bewaken van het wasgoed op de stadsbleken, 7 kaarnhonden voor het aan de gang houden van de kaarnmolens, 1 schaapshond en 1 wachthond voor het pakhuis van de lijnbaan.



Wat betreft de hoofdelijke belasting blijken uit de kohieren de beroepen en adressen van de inwoners. Dit is in de kohieren weergegeven op de volgende wijze: 

Jan Ossewaarde, winkelier, C 91

D. Lion, slachter, C 17

J.K. Kolenbrander, tuinier

Johannes Weijers, commies, A 114

Adriaan van de Zande, commies, B 202

Pieter Dekker, olieslager, D 178



Ook zijn hieruit gegevens af te lezen over de vermogenspositie van de inwoners. Ter illustratie enkele inwoners die de hoogste hoofdelijke aanslag moeten betalen in 1856: 

mr. F.N. van der Bilt, president van de arrondissementrechtbank, ƒ 400

J.F. Fransen van de Putte, koopman, ƒ 250

mr. P.H. Saaymans Vader, griffier van de arrondissementrechtbank, ƒ 400

P.J. van Voorst Vader ƒ 400

Ontvangsten en uitgaven

Hieronder volgt een uittreksel van willekeurige ontvangsten en uitgaven uit de stadsrekeningen van de jaren 1854 tot en met 1860. De soorten ontvangsten en uitgaven zijn gespreid over de verschillende jaren.

1854

• ontvangen huur van het huis van de voormalige Latijnse school aan de Beestenmarkt, verhuurd aan mevrouw J.C. de Kanter-Groeneijk f 100
• jaarwedden van de acht nachtwakers f 150
• C. Becker voor het leveren van een bascule voor 1.500 Nederlandse ponden ten dienste van de stadswaag f 108
• subsidie voor het algemeen armbestuur f 12.450
• de subsidie voor de commissie voor de economische spijsuitdeling f 400
• kosten wegens verpleging in het provinciale werkhuis en de koloniën van de  maatschappij van weldadigheid.

1855

• opbrengst van de afbraak van de twee havenpoorten en de Koepoort f 120
• levering van waskaarsen, waslicht, lampenkousjes, patentolie voor het stadhuis f 90
• J.P.W. Conrad voor het opmaken van bestekken en het surveilleren bij de werken aan het Goese sas f 161,65
• L. Tukker voor het uitdiepen van de haven f 134,40
• L. Tukker voor het daarstellen van een steenglooiing op de noordelijke buitenhavendam  f 1.330
• W. de Jonge voor het inrichten van de gebouwtjes voor het kantoor van de rijkstelegraaf f 520
• C.C. van den Bosch voor het onderhouden van de havenberg waarlangs het trekpad langs het kanaal loopt f 20
• J.P. Muller voor het repareren van de ophaalbrug aan de haven f 230
• J.P. Muller voor het in orde brengen van het telegraafkantoor f 18
• D. Nonnekes voor het maken van een klepel in de grote torenklok f 11,75
• uitgaven wegen het voortzetten van de vernieuwing van de straten f 1.000
• G. Klemkerke wegens het maken en inhangen van een paar nieuwe eikenhouten vloeddeuren in het Sas en voegwerk aan de muren f 1.978
• F.W. Goossen voor het maken van een bergplaats voor de brandspuiten f 125
• subsidie voor het algemeen burgerlijk armbestuur f 5.930
• vergoeding voor de verplegingskosten van twee krankzinnigen f 320
• bijdrage aan de commissie voor de ecologische spijsuitdeling f 1.000
• kosten wegens besteding in het gasthuis f 3.869
• G. Sterk voor het aannemen van de straatverlichting f 1.740
• J. Olivierse voor leverantie van voeder voor de zwanen in de vest f 49,75
• kosten wegens gijzeling van onvermogende veroordeelden wegens politieovertredingen f 50

1856

• ontvangen pachten van de visserij in de zoete vest buiten de ‘s-Heer Hendrikskinderenbarrière, in pacht bij M.J. Harinck, voor f 4 per jaar
• idem voor de visserij in de zoete vest van de ’s-Heer Hendrikskinderenbarrière tot aan de Oostpoort, in pacht bij J. Koens, voor f 11 per jaar
• idem voor de visserij in de zoete vest van de Oostpoort tot in de Galghoek, in pacht bij J. Koens, voor f 13 per jaar
• opbrengst van de leenbank als aandeel dat aan de gemeente toekomt van de zuivere winst van de leenbank f 179,96
• opbrengst wegens restitutie van medicijnen voor de gemeenteapotheek f 869,32
• jaarwedden voor de burgemeester f 800; de secretaris H.C. Pilaar f 1.000; de ontvanger J. van Renterghem de Fouw f 1.200; de ambtenaar ter secretarie J.G. Risseeuw als griffier f 600; de commies ter secretarie C.V. Lauer f 200
• jaarwedden voor de conciërge van het stadhuis A.J.A.P. van Calmthout f 250 en de bode van het stadhuis J. Visser f 325
• jaarwedden voor de gemeente geneesheer L.C. de Peval, de heel- en vroedmeester T. Pieterse, de gemeente apotheker J. Adam en de vroedvrouw mej. M. Arentz, in totaal f 1.390
• jaarwedde voor de gemeenteopzichter A. van der Leent f 400; de klokkenist J.F. Ahrensmann f 200; de havenmeesters G.C. van Blitterswijck als buitenhavenmeester, A. Dronkers als sasknecht en J. van Boven als binnenhavenmeester f 850
• jaarwedde voor de commissaris van politie J.C. Dominicus van den Bussche f 500
• W. den Boer voor het maken van kasten, tafels en lessenaars voor de archiefkamer f 157,13
• H. de Jonge voor schilderwerk aan het ameublement van de archiefkamer f 40,24
• G. de Jonge voor het plaatsen van glazen op de lessenaar van de archiefkamer f 127,50
• B.D. Cohen voor het vervaardigen van twee fotografische afbeeldingen van de Oostpoort f 20
• J.P. van der Does voor het maken en leveren van cachetten voor het drukken van het wapen der gemeente f 23
• L.P. de Lannee de Betrancourt wegens taxatieloon van de percelen, door de gemeente aan het Rijk afgestaan voor de bouw van een nieuw Huis van Arrest f 18,85
• C.F. van Ettinger voor het plaatsen van de vlag op de toren f 3
• J. Tukker wegens uitgevoerde werken aan de havenboorden f 123 en wegens herstelling en voorziening van daarvan f 402
• A.C. Koopman wegens het opwinden van het uurwerk in de kerktoren f 225
• idem wegens het opwinden van de kaaiklok f 30
• idem wegens het vermaken van de klok en het klokkenspel f 61,70
• G.C. van Blitterswijck wegens het uit- en inhangen van een sasdeur f 13,50
• idem wegens het uit- en inhangen van de vloeddeuren aan het sas f 100
• A. Plompen wegens werkzaamheden aan de begrinding van de Grote Markt f 14
• uitgaven wegens de voortzetting van de vernieuwing van de straten f 936
• uitgaven wegens de voortzetting van de aanleg van de wallen: aan P. Geense wegens plantbomen f 23; C. Romijn wegens werkzaamheden aan de wallen f 137; Idem dito f 338, in totaal f 499,73
• uitgaaf wegens aankoop van een huis voor de brugophaalder van N. Vertregt aan de Kleine Kaai in wijk B nummer 169 f 641
• uitgaaf wegens het inrichten van de gemeente of armenapotheek
• F.W. Goossen wegens aanneemsom voor de inrichting van het voormalige ijkkantoor: ijkkantoor f 195; timmerwerk daaraan f 22; inrichten daarvan f 8; M. Sandijk voor leveren van een fornuisje f 5; gereedschappen f 89; koper- en blikwerk f 13; ijzeren en koperen gewichten f 20, in totaal f 357,37
• uitgaaf voor levering van een waterpomp in de school voor jonge juffrouwen f 36
• F.W. Goossen wegens aanneming van de verbouw van deze school f 993 + f 1.987
• uitkering aan het weeshuis voor het verlies van de opbrengst van de privaatputten f 200
• G. Scheele voor het wegruimen van zijn schuur tegen de Oostpoort f 300
• J.P. van der Does voor het maken en leveren van het onderscheidingsteken voor de commissaris van politie f 21,50
• notaris A. Smallegange aan kosten gevallen op de aankoop van een huis door Cornelis Dronkers f 103,06.

1857

• P. Zweedijk wegens levering van plantmateriaal voor de plantages van de stad f 58
• L.J. Enthoven wegens levering van een pomp
• D.A. Dronkers wegens het leggen van een steenglooiing f 418,40
• A. de Bruijne voor herstellingswerken aan het Goese Sas f 351,64
• J. Dekker wegens voortzetting van de vernieuwing van straten geleverde straatklinkers voor de Kleine kaai f 600
• G. Klemkerke voor levering van een paar nieuwe greinen ebdeuren in de havensluis f 941,31
• idem voor het herstellen van de sasdeuren f 111,70
• F. Hilliar wegens creosoteren van hout voor de sasdeuren f 82,98
• L. Lamsue voor herstellings- en voorzieningswerken aan de havenboorden f 700
• uitgaaf voor het stichten van een gebouwtje om olie te koken f 150
• F.W. Goossen voor het vernieuwen van de woning van de buitenhavenmeester f 445
• de kerkvoogdij van de Hervormde gemeente wegens huur voor het gebruik van een bergplaats voor de brandspuiten in het koor van de kerk f 100
• subsidie voor het Algemeen Burgerlijk Armbestuur f 2.600
• aan de regenten van de godshuizen wegens verplegingskosten van bestedelingen in het gasthuis f 2.494
• J. Olivierse voor levering van gerst voor voeder van de zwanen in de vesten f 50
• uitkering aan het weeshuis voor het verlies van de opbrengst van de privaatputten f 200
• L.P. de Lannee de Betrancourt voor het maken van bestek en tekeningen voor de verbouw van de jonge juffrouwenschool f 130

1858

• opbrengst heffing van wik-, weeg-, meet- en keurlonen f 15,45
• idem van de opbrengst voor banken of staanplaatsen en hallen op markten en dergelijke plaatsen f 458,95
• ontvangst van het aandeel van M.J. Harinck in de vernieuwingskosten van de muur aan de voormalige hoofdpoort f 53,33
• G. van der Hoek wegens levering van kaarsen voor het stadhuis f 19,00
• mejuffrouw M.M. Nortier wegens levering van kaarsen voor het stadhuis f 8,75
• C. Sterk voor levering van patentolij f 67,29
• C. Olivierse voor levering van patentolij voor het stadhuis f 34,56
• A.J. van Calmthout voor levering van lampenkousjes en waslicht f 1,45
• W. de Fouw voor leverantie van steenkolen voor het stadhuis f 138,40
• W. van Uye voor verricht steenhouwerwerk
• D. Tavenier voor straatmakerwerk
• G.L. Warrens voor metselwerk
• J. Robijn voor smeedwerk
• M. van der Weele voor smidswerk
• P.P. de Blok voor smeed- en omwerk
• A. van de Visse voor mandenmakerwerk
• A. Plompe voor delfwerk
• C.F. van Ettinger voor loodgieterwerk en leidekkerwerk
• G.A. de Jonge en J.P. de Wijs voor schilderwerk
• W.J. van de Weert voor timmerwerk
• D. Nonnekes voor slootwerk
• J. van de Velde voor borstelwerk
• J.C. Massee voor levering koperdraad
• P. Geense voor levering van plantbomen en heestergewassen f 45,66
• C. Romijn voor onderhoud van de nieuwe aanleg aan de wallen f 71,82
• F. Klemkerke voor aangenomen herstel van de muur van de buitenhavenpoort f 160
• F. Klemkerke voor herstelling van de kaaimuren f 1.937 + meerwerk f 604,13
• L. Vermaire wegens herstelling en vernieuwing van de havenboorden f 746,56
• A.C. Koopman wegens buitengewone vernieuwing- en herstellingskosten van het speelwerk in de kerktoren f 499,95
• J. de Hond voor metselwerk aan de havensluis f 445,96
• C. Sterk wegens aanneming van de straatverlichting eerste halfjaar f 820
• H.C. Pilaar idem gedurende het tweede halfjaar f 961,73

1859

• J.F. Plompen voor het verleggen van een gedeelte weg naar de begraafplaats f 48,50
• C. Romijn voor werkzaamheden aan de wandelplaatsen f 146,88
• W.J. van de Weert voor het maken van een nieuwe beerput f 955,00
• weduwe J. Robijn voor smeedwerk aan de nieuwe beerput f 217,30
• D.A. Dronkers voor het leggen van een steenglooiing aan de haven f 1.609,44
• S. Lamsue voor herstelling- en voorzieningswerken aan de havenboorden f 985,22
• W. de Jonge voor het maken en herstellen van de sluisdeuren aan het sas f 955,45
• M. van der Weele voor vernieuwing aan de ijzerwerken van de havensluis f 138,30
• A. Asselbergs voor het leveren van ijzeren schoven voor het sas f 165,00
• G.C. van Blitterswijk voor het uit- en inhangen van de sasdeuren f 103,70
• schadevergoeding voor de gebroeders Harinck wegens het verplaatsen van hun schuur, gestaan hebbend op het terrein van de nieuwe gevangenis f 1.400
• de directie van de leenbank wegens aanzuivering van het nadelig saldo van de rekening over 1858 f 138,19
• J. de Fouw wegens schadevergoeding voor het verlies van het gebruik van de tuin achter de stadsschuur en de daaraan op zijn kosten geplaatste nieuwe houten schutting f 300,00
• de weleerwaarde zeer geleerde heer S. Piccardt wegens de hem toegekende gratificatie voor het in orde brengen en catalogiseren van het archief en de bibliotheek van de gemeente f 150

• inkomsten wegens verpachting van de jacht in de gemeente aan mr. P.J. van Voorst Vader voor f 75 per jaar
• inkomst wegens verpachting van de visserij in de zoute vest, verpacht aan M.J. Harinck voor f 4,- per jaar; de pacht van de zoute vest rond de stad aan J. Koens voor f 5,- per jaar; de pacht in de galghoek aan J. Adriaanse voor f 5,- per jaar
• uitgaaf wegens het aandeel van de gemeente in de visserij op het Schenge in de Wilhelminapolder f 10,00
• C. Romijn voor werkzaamheden voor de aanleg van wegen en plantages f 197,82
• L. Vermaire voor herstelling en voorzieningswerken aan de havenboorden f 713,70
• C. Mirandolle voor houtbereiding tegen bederf f 60,81 + voor het creosoteren van hout voor de nieuwe sasdeuren f 48,78
• J.P. Muller voor het herstel van de vloeddeuren van de binnensluis f 290,00
• M. van der Weele wegens smeedwerk aan de nieuwe sasdeuren f 66,20
• D. Nonnekes wegens smeedwerk aan het sas f 72,10
• W. den Beste wegens herstellingswerken aan de kaaimuren f 2.500,00
• W. den Beste wegens metselwerk aan de kaaimuren f 629,55
• B. den Boer wegens aangenomen werken aan de bruggen f 420,00
• D. Tavenier voor straatmakerwerk f 673,44
• L. de Bruijn voor het schilderen en vergulden van de wijzerborden van de kerktoren f 180,00
• L. de Bruijn voor het schilderen van de spits van de toren f 60,00
• J. Dekker wegens leverantie van straatkeien en klinkers f 1.311,35
• C. Verloop en zoon wegens leverantie van een grote gaslantaarn op de Grote Markt f 450,00
• W. de Liefde wegens aanleg en geleverde ornamenten voor de gasverlichting in de verschillende gemeentegebouwen f 528,97
• de directie van de leenbank wegens dekking van het tekort op de administratie over het dienstjaar 1859 f 226,84
• de weduwe van de heer V. Lauer, in leven commies ter secretarie, wegens een gratificatie voor de verrichte buitengewone werkzaamheden door haar overleden echtgenoot f 100,00

Leenbank

Boekhouder van de leenbank is deze jaren mr. Johannes Louis Hubertus Liebert. Onderboekhouder is Andries Schraver.

Onderzoek naar de oorsprong van de goederen der fondsen

In juni 1856 is er een uitvoerig Rapport van het onderzoek naar de oorsprong van de goederen van de fondsen, die vroeger behoord hebben aan de gecombineerde administraties van het algemeen armbestuur en van de godshuizen. Dit rapport leent zich voor een nader onderzoek.